Chiều ngày 28/3, Cục Thuế tổ chức Hội nghị trực tuyến cơ quan thuế toàn quốc về công tác quản lý thuế để tìm giải pháp quản lý hiệu quả đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn chủ trì hội nghị; dự hội nghị có Phó Cục trưởng Vũ Mạnh Cường, Phó Cục trưởng Lê Long cùng đại diện lãnh đạo các Ban/đơn vị và các Chi cục Thuế khu vực.

Phó Cục trưởng Mai Sơn đề nghị cơ quan thuế các cấp cần hoàn thành hệ thống cơ sở dữ liệu về hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên địa bàn quản lý

Phát biểu tại hội nghị, Phó Cục trưởng Mai Sơn cho biết, lĩnh vực kinh tế tư nhân, bao gồm cả hộ kinh doanh cá thể luôn là một cấu phần quan trọng trong sự phát triển của kinh tế Việt Nam. Chính vì vậy, lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Bộ Tài chính luôn quan tâm và chỉ đạo quyết liệt việc cần có những giải pháp quản lý minh bạch để thúc đẩy và hỗ trợ kinh tế tư nhân phát triển.

Đối với ngành Thuế, trong thời gian vừa qua, công tác quản lý hộ kinh doanh đã đạt được những kết quả khá. Điển hình như số hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh do ngành Thuế quản lý đã triển khai bao quát hơn, trong đó cơ sở dữ liệu lớn (BigData) đã được chú trọng xây dựng để phục vụ công tác quản lý thuế tốt hơn. Kết quả số thu từ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh năm 2024 đạt 25.953 tỷ đồng, bằng 120% số thu năm 2023.

“Tuy nhiên, kết quả quản lý thuế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vẫn chưa đạt được yêu cầu đặt ra, nhất là so với yêu cầu theo chỉ đạo của Đảng, Chính phủ cần phải có giải pháp chính sách có tính đột phá phương thức quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số, kinh doanh nhà hàng, khách sạn và dịch vụ nhằm hạn chế tối đa thủ đoạn “lách luật” để trốn thuế gây ra tình trạng thất thu cho NSNN.” - Phó Cục trưởng Mai Sơn nhấn mạnh.

Trao đổi tại hội nghị, nhiều ý kiến tham gia về thực trạng quản lý thuế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong thực tiễn đã được chia sẻ. Về cơ bản, các ý kiến đều nhìn nhận thực tế trước đây do yêu cầu và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của khối DN được Nhà nước chú trọng hơn và có những chính sách hỗ trợ thuế giúp các DN trong nước và khối DN FDI phát triển tốt và có số thu đóng góp lớn vào NSNN, vì vậy công tác quản lý thuế của ngành Thuế thường tập trung vào khối DN hơn là khối hộ, cá nhân kinh doanh.

Có ý kiến cho rằng, việc trong một thời gian dài, chính sách thuế áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thường được áp dụng theo hình thức “thuế khoán” đã đạt được yêu cầu mục đích rất nhân văn của Nhà nước, đó là khuyến khích và tạo điều kiện tối đa cho người dân có hoạt động sản xuất, kinh doanh nhỏ phát triển để làm giàu cho chính mình và hỗ trợ một bộ phận lao động tự do có công ăn việc làm ổn định, hạn chế được vấn nạn thất nghiệp trong một bộ phận người dân.

Theo đó, có ý kiến cho rằng, trong một giai đoạn lịch sử nhất là trong bối cảnh đất nước vừa bước qua các cuộc đấu tranh gian khổ với bao hy sinh, tổn thất để thống nhất đất nước và bảo vệ tổ quốc thì việc áp dụng chính sách “thuế khoán” dành cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được áp dụng trong thực tiễn là hoàn toàn phù hợp.

Tuy nhiên hiện nay, trong bối cảnh kinh tế - xã hội và hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhất là hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử đã và đang có những bước tiến và sự phát triển mạnh mẽ và ngày càng chứng minh tầm ảnh hưởng và sức mạnh vượt trội hơn so với hoạt động sản xuất, kinh doanh truyền thống.

Cục trưởng Vũ Mạnh Cường tại điểm cầu Chi cục Thuế khu vực I và lãnh đạo các Chi cục Thuế khu vực tham gia ý kiến trực tiếp tại hội nghị

Điểm đáng lưu ý, đó là sự phát triển “vũ bão” của các loại hình kinh doanh thương mại, dịch vụ và kinh doanh trên nền tảng số lại được thực hiện bởi những hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh - những đối tượng mà trước đây được coi là “đối tượng yếu thế” trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ. Điều này đã đặt ra cho cơ quan quản lý, trong đó có cơ quan thuế những thách thức không hề nhỏ bởi sự đa dạng và số đông của đối tượng tham gia.

Theo Phó Cục trưởng Mai Sơn, những khó khăn của thực tiễn quản lý nhưng cũng là cơ hội lớn để ngành Thuế tập trung nghiên cứu, đề ra những giải pháp quản lý thuế phù hợp với điều kiện phát triển chung của đất nước, nhất là những chính sách phải tạo ra được cơ chế giám sát và môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch giữa các thành phần kinh tế, không để sự chênh lệch về chính sách thuế của một bộ phận NNT là hộ, cá nhân kinh doanh sẽ tạo ra sự không bình đẳng đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của khối DN.

Tại hội nghị, những nhóm giải pháp quản lý hiệu quả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã được các Ban/đơn vị và các Chi cục Thuế khu vực tập trung trao đổi, đó là các nội dung gồm: (i) Công tác quản lý đối tượng không để sót hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh; (ii) Quản lý thuế doanh thu, mức thuế; (iii) Xây dựng cơ sở dữ liệu hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh; (iv) Sử dụng hóa đơn điện tử, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền; (v) Công tác phối hợp với các cơ quan, ban, ngành trên địa bàn để quản lý hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh; (vi) Đánh giá nhiệm vụ thu đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn quản lý của Chi cục Thuế khu vực.

Một số ý kiến cho rằng, đối với giải pháp quản lý thuế trên cơ sở dữ liệu lớn thì giải pháp rà soát doanh thu mua vào so với doanh thu khoán, cơ quan thuế cần có sự phối hợp chặt chẽ với trung gian vận chuyển hàng hóa và tham chiếu doanh thu của các DN cung cấp các dịch vụ phụ trợ khác… để từ đó có thể quan sát được những yếu tố ẩn phía sau doanh thu thực, từ đó đưa ra giải pháp quản lý thuế cụ thể đến từng lĩnh vực kinh doanh, nhất là kinh doanh dịch vụ và kinh doanh trên nền tảng số - hiện được nhìn nhận là những đối tượng ẩn thuế khá lớn.

Theo Lãnh đạo Cục Thuế, việc triển khai quản lý thuế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là việc đã được Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Bộ Tài chính chỉ đạo rất quyết liệt, đối với ngành Thuế bên cạnh công tác quảán triệt chỉ đạo toàn ngành tổ chức thực hiện với quyết tâm cao thì việc nghiên cứu thực tiễn, sâu sát cơ sở và tăng cường phối hợp với các bộ, ngành và chính quyền địa phương để đưa ra những giải pháp quản lý thuế hiệu lực, hiệu quả, từ đó giúp chống thất thu NSNN nhưng cũng phải đảm bảo giúp các thành phần kinh tế sản xuất, kinh doanh có được môi trường phát triển bình đẳng, minh bạch.

Theo đó, đại diện cơ quan thuế địa phương cho rằng để tiết kiệm thời gian, chi phí quản lý, hình thức quản lý phải là hình thức quản lý mới - quản lý bằng dữ liệu lớn (BigData). Trong đó, một nội dung được đề cập trong “Đề án đổi mới, nâng cao chất lượng quản lý đối với hộ kinh doanh” đã triển khai có hiệu quả trong thời gian vừa qua đã đề cập giải pháp phối hợp đối chiếu dữ liệu bán hàng qua hình thức COD thông qua các trung gian vận chuyển,… được các cơ quan thuế đánh giá là khá hiệu quả.

Để đạt được những mục tiêu đề ra, ý kiến của đại biểu tham dự cho rằng, trong thời gian tới ngành Thuế cần tiếp tục triển khai phân khai từng nhiệm vụ cụ thể đến từng đơn vị và có thời hạn cụ thể, đồng thời đưa các giải pháp quản lý thuế về hộ, cá nhân kinh doanh thành nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2025 để có xem xét đánh giá thường xuyên trong quá trình triển khai thực hiện.

Quang cảnh hội nghị tại điểm cầu cơ quan Cục Thuế

Kết luận hội nghị, Phó Cục trưởng Mai Sơn khẳng định, ngành Thuế tăng cường triển khai công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh với quyết tâm cao và cách làm khoa học, bài bản thông qua những nghiên cứu nghiêm túc về thực tiễn quản lý, tận dụng tối đa những tiến bộ của khoa học công nghệ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (BigData) để phát triển các ứng dụng quản lý thuế, đặc biệt là ứng dụng eTaxMobile.

Đồng thời ngành Thuế sẽ tiếp tục làm việc và phối hợp chặt chẽ với cơ quan cấp giấy phép kinh doanh để xử lý với những trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không thực hiện đăng ký kinh doanh theo quy định. Đối với trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được cấp phép kinh doanh, cơ quan thuế sẽ trao đổi thường xuyên với cơ quan cấp phép để đưa vào quản lý thuế kịp thời.

Phó Cục trưởng Mai Sơn đề nghị các Ban/đơn vị và các Chi cục Thuế khu vực bám sát chỉ đạo của Cục Thuế tại Quyết định số 420/QĐ-TCT ngày 28/2/2025 về việc ban hành “Đề án đổi mới, nâng cao chất lượng quản lý đối với hộ kinh doanh”; Công văn số 108/CT-TMĐT ngày 11/3/2025 về việc tăng cường triển khai các giải pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh để triển khai thực hiện.

“Ngay trong tháng 4/2025, cơ quan thuế các cấp cần hoàn thành hệ thống cơ sở dữ liệu về hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên địa bàn quản lý, đồng thời phối hợp với các Ban nghiệp vụ của Cục Thuế để làm sạch cơ sở dữ liệu mã số thuế cá nhân và đưa vào sử dụng ngay, đồng thời đề nghị các Chi cục Thuế khu vực báo cáo ngay các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình vận hành để Cục Thuế chỉ đạo kịp thời giải pháp tháo gỡ, tuyệt đối không vì bất cứ lý do gì làm chậm trễ việc thực hiện nghĩa vụ thuế của NNT.” - Phó Cục trưởng Mai Sơn chỉ đạo.